ΑΜΦΙΑΡΑΕΙΟΝ-ΚΑΛΑΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ!
Μερικά χιλιόμετρα απο την Αθήνα βρίσκεται ο ιστορικός αρχαίος Δήμος της Αττικής ο Δήμος Ψαφίδας ή Καλάμου το λεγόμενο "μπαλκόνι του Ευβοικού". Ο Κάλαμος διαθέτει ίσως ένα από τα σημαντικότερα δασικά συγκροτήματα της Αττικής, στο οποίο είναι διάσπαρτες κατασκηνώσεις γεμάτες από παιδιά τους θερινούς μήνες,καθώς και καταγάλανα καθαρά νερά. Οι εκτεταμένες σε πολλά χιλιόμετρα παραλίες, συγκεντρώνουν χιλιάδες λουόμενους κάθε χρόνο. Από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στον υψηλότερο λόφο του Καλάμου, η άποψη είναι πανοραμική.
Στο αφιέρωμα μας αυτό αξίζει να αναφέρουμε το γνωστό Αμφιαράειο που βρίσκεται πολύ κοντά στο Δήμο Καλάμου. Το γνωτό στους περισσότερους απο εμάς Αμφιαράειο δεν ήταν τίποτε άλλο απο ιερομαντείο, ιεροθεραπευτήριο και κέντρο λατρείας! Είναι το σημαντικότερο Αμφιαράειο από όσα έχουν ιδρυθεί σε όλο τον Αρχαίο ελληνικό χώρο προς τιμή του Αμφιαράου και ένα από τα αξιολογότερα ιεροθεραπευτήρια της αρχαίας Ελλάδας,όπως αυτό της Επιδαύρου και της Κω.
Τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής είναι:
· Η Ιερή Πηγή,ο Μικρός και ο Μεγάλος Βωμός,το Θέατρο Βωμού,ο Μικρός και ο Μεγάλος Ναός, η Μεγάλη Στοά,τα Λουτρά Γυναικών και Ανδρών,τα Αναβαθμητικά Βάθρα και το Θέατρο.
Που βρίσκεται - πώς πάμε:
Πολύ κοντά στον Κάλαμο (βορειο-δυτική Αττική), δίπλα στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που οδηγεί στο χωριό. Ο ευκολότερος, αν και όχι μοναδικός, δρόμος για να πάει κανείς εκεί είναι από τη νέα Εθνική Οδό Αθηνών - Λαμίας. 5 Km πριν τη Μαλακάσα μπαίνουμε στο δρόμο για Μαρκόπουλο (μη το μπερδεύετε με αυτό των Μεσογείων). Λίγο πριν το Μαρκόπουλο, σε μια διασταύρωση, μια καφετί πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας δείχνει πως να στρίψουμε για το Αμφιάρειο. Άλλη δυνατή διαδρομή είναι η Καπανδρίτι - Κάλαμος - Αμφιάρειο.
Ιστορία:
Το Αμφιάρειο χτίστηκε στα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα από τους κατοίκους του Ωρωπού προς τιμή του Αμφιαράου και δεν είναι το μόνο της αρχαιότητας. Επειδή ο Αμφιάραος έγινε με τον καιρό ήρωας - θεός - θεραπευτής - για όλη την Ελλάδα, είχαν ιδρυθεί κι άλλα θεραπευτήρια με το όνομά του. Το Αμφιάρειο του Ωρωπού άλλαξε πολλές φορές κύριο καθώς η στρατηγικά σημαντικότατη περιοχή του Ωρωπού ήταν αντικείμενο έριδας ανάμεσα στην Αθήνα και τη Θήβα (Κοινόν των Βοιωτών). Όποια και να ήταν όμως η πολιτική του τύχη, είχε τεράστια αναγνώριση από όλους τους "μεγάλους" του αρχαίου κόσμου. Ακόμη και σήμερα, μπορεί να διαβάσει κανείς τις ευχαριστήριες επιγραφές των ανθρώπων του ιερού για τα πλούσια αφιερώματα που άφησαν. Ανάμεσα στα ονόματα ξεχωρίζει κανείς (οι επιγραφές είναι πολλές και καλά διατηρημένες) αυτά του βασιλιά της ελληνιστικής Θράκης Λυσίμαχου, της Αρσινόης που ήταν γυναίκα του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου, του Ρωμαίου κατακτητή της Ελλάδας Σύλλα και του Βρούτου, γνωστού από τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα κ.α. Μικρό μέρος των 30 βάθρων με τις επιγραφές φαίνεται στην εικόνα δεξιά. Αν σας αρέσουν οι επιγραφές και η αρχαία ιστορία και έχετε μικρή γνώση αρχαίων ελληνικών ή απλώς υπομονή, μη προσπεράσετε χωρίς να διαβάσετε μερικές από αυτές. Θα "ανακαλύψετε" μόνοι σας κάποια αρκετά γνωστά ιστορικά ονόματα.
Τμήματα Αμφιαράειου:
Ιερή Πηγή:
Το νερό της πηγής θεωρείτο ιερό και απαγορευόταν η χρήση του για καθαρμούς και για θυσίες. Αυτοί που θεραπεύονταν και όσοι λάμβαναν χρησμό έπρεπε να ρίξουν στην πηγή χρυσό ή αργυρό νόμισμα, για να ευχαριστήσουν τον θεό.
Ο Μεγάλος Βωμός:
Το ιερό άρχισε να ακμάζει γρήγορα, από τις σχετικές μαρτυρίες, αλλά και από το ρυθμό ανεγέρσεως των κτισμάτων. Μετά τον πρώτο μικρό Βωμό, κτίστηκε αργότερα, κατά τα τέλη του 5ου αιώνα, και άλλος πιο μεγάλος και στις αρχές του 4ου αιώνα, ο τρίτος και μεγαλύτερος, διαστάσεων 8,9×4,6, ο οποίος συμπεριέλαβε τους δυο παλαιότερους. Ο Βωμός αυτός σύμφωνα με περιγραφή του Παυσανίου, ήταν μοιρασμένος σε πέντε τμήματα και κάθε τμήμα ήταν προορισμένο για θυσίες, προς τιμή διαφόρων θεοτήτων, ηρώων ή και συγγενών προσώπων τους. Κάθε τμήμα είχε επιγραφή με το όνομα του Θεού ή του προσώπου στο οποίο ήταν αφιερωμένο.
Μικρός Βωμός:
Δίπλα ακριβώς από την ιερή πηγή ιδρύθηκε ένας μικρός βωμός προς τιμή του Αμφιαράου. Ο πρώτος αυτός βωμός πρέπει να ιδρύθηκε γύρω στο 430π.Χ.
Θέατρο Βωμού:
Για να μπορούν οι προσκυνητές να παρακολουθούν τις θυσίες που γίνονταν πάνω στο Βωμό, διαμορφώθηκε ένας αμφιθεατρικός χώρος με βαθμίδες. Τρεις από αυτές σώζονται μέχρι σήμερα, στο βόρειο τμήμα του Βωμού. Το κτίσμα αυτό ονομάστηκε θέατρο του Βωμού.
Μικρός Ναός:
Στις αρχές του 4ου αιώνα κτίζεται και ο πρώτος μικρός ναός, προς τιμή του Αμφιάραου. Σήμερα διακρίνεται το βάθρο του Σερουϊλου του Ισαυρικού και από δύο άλλα βάθρα, που δεν έχουν αναγνωρισθεί ακόμη. Ο ναός ήταν «εν παραστάσει», δηλαδή με δύο κίονες ανάμεσα στις δύο παραστάδες. Ήταν ένας απλός ναός διαστάσεων 5,5×4μ. Πίσω από το μικρό ναό υπήρχε αναλημματικός τοίχος στο οποίο στηριζόταν μια στοά, που χρησίμευε στις αρχές του 4ου αιώνα σαν εγκοιμητήριο των ασθενών. Τα πεπαλαιωμένα αυτά κτίσματα αντικαταστάθηκαν τον 4ο αιώνα από νεότερα, μεγαλύτερα και μεγαλοπρεπέστερα.
Ο Μεγάλος Ναός:
'Ηταν ένα από τα νεότερα και επιβλητικότερα κτίσματα. Κτίστηκε νοτιανατολικά του μικρού ναού και νοτιοδυτικά του Βωμού. Ο ναός αυτός ήταν πρόστυλος-εξάστυλος, δηλαδή είχε μία σειρά από έξι κίονες στο μπροστινό μέρος. Η βάση του έχει μήκος 28,16μ. και πλάτος 14μ. Το νοτιοανατολικό τμήμα του ναού και το κρηπίδωμα έχει παρασυρθεί από τα νερά του παραρρέοντος χειμάρρου.
Η Μεγάλη Στοά:
Συγχρόνως με το μεγάλο ναό κτίστηκε και η νέα μεγάλη στοά βορειοανατολικά της παλαιάς. Ήταν ένα λαμπρό και επιβλητικό κτίσμα. Η στοά χωρίζονταν σε τρία τμήματα. Τα δύο άκρα της στοάς χωρίστηκαν από το μεσαίο τμήμα της και αποτέλεσαν τα εγκοιμητήρια των ασθενών. Το δυτικό για τις γυναίκες και το ανατολικό για τους άνδρες. Τα εγκοιμητήρια χωρίζονται από το μεσαίο τμήμα της στοάς με δύο ιωνικούς κίονες το καθένα. Τα κενά μεταξύ των κιόνων καλύπτουν, τα ακραία προς τους τοίχους, ώστε να μην μπορούν αυτοί που βρίσκονταν στη στοά να δουν στο εσωτερικό των εγκοιμητηρίων. Η είσοδος καλύπτονταν με ένα δίφυλλο παραπέτασμα, το οποίο στηριζόταν στους κίονες και ανοιγόκλεινε. Στο εσωτερικό των εγκοιμητηρίων υπήρχαν μαρμάρινα έδρανα και τραπέζια. Στα εγκοιμητήρια κοιμόνταν ασθενείς και αυτοί που είχαν έλθει για να ζητήσουν χρησμό για κάποια προβλήματά τους.
Τα Αναθηματικά Βάθρα:
Στο χώρο που δημιουργήθηκε από την κατεδάφιση της παλαιάς στοάς και του πρώτου μικρού ναού στήθηκαν τα αναθηματικά βάθρα στα οποία τοποθετούνταν τα αγάλματα των τιμώμενων προσώπων χορηγών των Αμφιαραείων ευεργετών της πόλης και του ιερού οι οποίοι είχαν προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στο Δήμο καθώς και ξένων ευεργετών του Δήμου η του Αμφιαραείου.Από τα βάθρα αυτά τα 25 έχουν αναγνωρισθεί από τις επιγραφές που φέρουν.
Το Θέατρο:
Το θέατρο είναι το νεότερο και ωραιότερο κτίσμα του ιερού . Απαραίτητο για την πνευματική καλλιέργεια και την ψυχαγωγία των επισκεπτών του ιερού αλλά και για την ολοκλήρωση του κύκλου των εκδηλώσεων των μικρών και μεγάλων Αμφιαραείων , που εκτός από τις θρησκευτικές τελετές ,περιλάμβανε και θεατρικές παραστάσεις .
Το Κοσμικό Τμήμα του Αμφιαραείου:
Στη δεξιά πλευρά της χαράδρας βρισκόταν το κοσμικό τμήμα του ιερού, με δρόμους και πλήθος κτισμάτων, στα οποία έμεναν οι συνοδοί των ασθενών, οι προσκυνητές , οι θεατές, οι αθλητές, το προσωπικό του ιερού κ.λ.π Μεταξύ των κτισμάτων υπήρχαν ξενώνες, καπηλειά, καταστήματα πώλησης διαφόρων ειδών, εργαστήρια κατασκευής αφιερωμάτων, επισκευής υποδημάτων, ενδυμάτων, ειδική υπηρεσία για τον έλεγχο της αγοράς και την τήρησης της τάξης, κατοικίες του προσωπικού του ιερού κ.λ.π. Η Κεντρική οδός λεγόταν Πομπική, γιατί αυτήν ακολουθούσε η πομπή των Αμφιαραείων. Στο ανατολικό τμήμα αντικρίζει κανείς ερείπια ενός ξενώνα. Αυτός έχει τέσσερις κίονες στη πρόσοψη, μια κεντρική αυλή και γύρω από την αυλή δωμάτια. Προχωρώντας αντικρίζει δεξιά κανείς τα ερείπια της αγοράς, που είναι ένα κτήριο τετράγωνο με κιονοστοιχίες.Η αγορά διέθετε τρία πηγάδια, δύο εντός του κτηρίου, στη βορινή πλευρά της αυλής και ένα εκτός και μια δεξαμενή. Στην ανατολική πλευρά της αγοράς βρίσκεται ένα παραλληλόγραμμο κτήριο το οποίο φαίνεται ότι ήταν το αγορονομίο, το οποίο ήταν υπεύθυνο για την λειτουργεί της αγοράς.
Στάδια και Ιππόδρομος:
Δυστυχώς μέχρι σήμερα, δεν έχουν βρεθεί ίχνη ούτε από το στάδιο, ούτε από το ιπποδρόμιο. Έχουν βρεθεί κάποια κείμενα των αρχαίων συγγραφέων όπου μιλούν για νικητές των γυμνικών και ιππικών αγώνων, το οποίο σημαίνει ότι υπήρχε στάδιο και ιππόδρομος. Το πιθανότερο σημείο του σταδίου είναι ο χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ της μεγάλης στοάς και της χαράδρας, η οποία χωρίζει την αριστερή πλευρά του ιερού χώρου από την δεξιά πλευρά του κοσμικού χώρου. Στις όχθες της χαράδρας θα υπήρχαν αναλημματικοί τοίχοι, οι οποίοι θα συγκρατούσαν από την μια πλευρά το στίβο του σταδίου και από την άλλη τα κτίσματα του κοσμικού συγκροτήματος του Αμφιαραείου. Ο χώρος της μεγάλης στοάς και του αναλημματικού τοίχου της χαράδρας πρέπει να ήταν χώρος του σταδίου.
Κλεψύδρα:
Αυτή ήταν ένα υδραυλικό ρολόι, το οποίο αποτελείτο από μια τετράπλευρη δεξαμενή, πού είχε βάθος 1,92μ. και πλάτος πλευρών 0,98Χ0,94μ. Γύρω από την δεξαμενή είναι υπόγεια, είχε διαμορφωθεί ένας τετράπλευρος περίβολος όπου κατέβαιναν οι επισκέπτες από μια πέτρινη σκάλα. Στην βορινή πλευρά της βάσης υπάρχει ένα χάλκινο κρουνό όπου έτρεχε με σταθερό ρυθμό το νερό. Καθώς άδειαζε η δεξαμενή, ένας δείκτης στο εσωτερικό του τοίχου της, έδειχνε την ώρα σύμφωνα με την στάθμη του νερού. Μπροστά στην κλεψύδρα υπήρχε μια γέφυρα που οδηγούσε στην απέναντι όχθη, όπου ήταν ο μεγάλος Βωμός που συνεχιζόταν προς τα δυτικά με ένα πλήθος κτισμάτων, όπου τα σημαντικότερα ήταν δύο καταγώγια. Διακρίνονται το καταγώγιο, το χειμερινό, το οποίο έχει σχήμα γάμα κεφαλαίου(Γ), με κιονοστοιχίες και στις δύο πτέρυγες του. Πίσω από τις κιονοστοιχίες υπήρχαν δωμάτια, τρία στην ανατολική πτέρυγα και ένδεκα στη βόρεια και τέλος άλλο ένα θερινό.
Τα Μικρά και Μεγάλα Αμφιαράα:
Κάθε ένα ή δύο χρόνια γινόταν στο αμφιαράειο τα μικρά αμφιαράα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες τα μικρά αμφιραά ήταν τοπική γιορτή και συμμετείχαν σε αυτά αθλητές και θεατές απο την γύρω περιοχή. Ομοίως με αυτή την γιορτή υπήρχαν και τα μεγάλα αμφιαράα, τα οποία αποτελούσαν πανελλήνιες γιορτές που διοργανόνωνταν κάθε 5 χρόνια. Σύμφωνα με τις πληροφορίες ήταν αγώνες στους οποίους λάμβαναν μέρος Έλληνες αθλητές, όχι μόνο απ την κυρίως Ελλάδα αλλά και από όλες τις Ελληνικές αποικίες της εποχής. Αργότερα κατά την Ρωμαική Αυτοκρατορία λάμβαναν μέρος και Ρωμαίοι Αθλητές. Για τον λόγο αυτό στη γιορτή αυτή προστέθηκε και η ονομασία (αμφιαράα και ρωμαία). Η γιορτή αυτή περιελάμβανε γυμναστικούς αγώνες, ιπικούς και καλλιτεχνικούς. Στους καλλιτεχνικούς συμπεριλαμβάνονταν θεατρικές παραστάσεις, μουσικοί διαγωνισμοί και απαγγελείες ποιημάτων. Τέλος οι νικητές βραβέυονταν και τα ονόματά τους γράφονταν σε αναμνηστικές στήλες
Τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής είναι:
· Η Ιερή Πηγή,ο Μικρός και ο Μεγάλος Βωμός,το Θέατρο Βωμού,ο Μικρός και ο Μεγάλος Ναός, η Μεγάλη Στοά,τα Λουτρά Γυναικών και Ανδρών,τα Αναβαθμητικά Βάθρα και το Θέατρο.
Που βρίσκεται - πώς πάμε:
Πολύ κοντά στον Κάλαμο (βορειο-δυτική Αττική), δίπλα στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που οδηγεί στο χωριό. Ο ευκολότερος, αν και όχι μοναδικός, δρόμος για να πάει κανείς εκεί είναι από τη νέα Εθνική Οδό Αθηνών - Λαμίας. 5 Km πριν τη Μαλακάσα μπαίνουμε στο δρόμο για Μαρκόπουλο (μη το μπερδεύετε με αυτό των Μεσογείων). Λίγο πριν το Μαρκόπουλο, σε μια διασταύρωση, μια καφετί πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας δείχνει πως να στρίψουμε για το Αμφιάρειο. Άλλη δυνατή διαδρομή είναι η Καπανδρίτι - Κάλαμος - Αμφιάρειο.
Ιστορία:
Το Αμφιάρειο χτίστηκε στα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα από τους κατοίκους του Ωρωπού προς τιμή του Αμφιαράου και δεν είναι το μόνο της αρχαιότητας. Επειδή ο Αμφιάραος έγινε με τον καιρό ήρωας - θεός - θεραπευτής - για όλη την Ελλάδα, είχαν ιδρυθεί κι άλλα θεραπευτήρια με το όνομά του. Το Αμφιάρειο του Ωρωπού άλλαξε πολλές φορές κύριο καθώς η στρατηγικά σημαντικότατη περιοχή του Ωρωπού ήταν αντικείμενο έριδας ανάμεσα στην Αθήνα και τη Θήβα (Κοινόν των Βοιωτών). Όποια και να ήταν όμως η πολιτική του τύχη, είχε τεράστια αναγνώριση από όλους τους "μεγάλους" του αρχαίου κόσμου. Ακόμη και σήμερα, μπορεί να διαβάσει κανείς τις ευχαριστήριες επιγραφές των ανθρώπων του ιερού για τα πλούσια αφιερώματα που άφησαν. Ανάμεσα στα ονόματα ξεχωρίζει κανείς (οι επιγραφές είναι πολλές και καλά διατηρημένες) αυτά του βασιλιά της ελληνιστικής Θράκης Λυσίμαχου, της Αρσινόης που ήταν γυναίκα του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου, του Ρωμαίου κατακτητή της Ελλάδας Σύλλα και του Βρούτου, γνωστού από τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα κ.α. Μικρό μέρος των 30 βάθρων με τις επιγραφές φαίνεται στην εικόνα δεξιά. Αν σας αρέσουν οι επιγραφές και η αρχαία ιστορία και έχετε μικρή γνώση αρχαίων ελληνικών ή απλώς υπομονή, μη προσπεράσετε χωρίς να διαβάσετε μερικές από αυτές. Θα "ανακαλύψετε" μόνοι σας κάποια αρκετά γνωστά ιστορικά ονόματα.
Τμήματα Αμφιαράειου:
Ιερή Πηγή:
Το νερό της πηγής θεωρείτο ιερό και απαγορευόταν η χρήση του για καθαρμούς και για θυσίες. Αυτοί που θεραπεύονταν και όσοι λάμβαναν χρησμό έπρεπε να ρίξουν στην πηγή χρυσό ή αργυρό νόμισμα, για να ευχαριστήσουν τον θεό.
Ο Μεγάλος Βωμός:
Το ιερό άρχισε να ακμάζει γρήγορα, από τις σχετικές μαρτυρίες, αλλά και από το ρυθμό ανεγέρσεως των κτισμάτων. Μετά τον πρώτο μικρό Βωμό, κτίστηκε αργότερα, κατά τα τέλη του 5ου αιώνα, και άλλος πιο μεγάλος και στις αρχές του 4ου αιώνα, ο τρίτος και μεγαλύτερος, διαστάσεων 8,9×4,6, ο οποίος συμπεριέλαβε τους δυο παλαιότερους. Ο Βωμός αυτός σύμφωνα με περιγραφή του Παυσανίου, ήταν μοιρασμένος σε πέντε τμήματα και κάθε τμήμα ήταν προορισμένο για θυσίες, προς τιμή διαφόρων θεοτήτων, ηρώων ή και συγγενών προσώπων τους. Κάθε τμήμα είχε επιγραφή με το όνομα του Θεού ή του προσώπου στο οποίο ήταν αφιερωμένο.
Μικρός Βωμός:
Δίπλα ακριβώς από την ιερή πηγή ιδρύθηκε ένας μικρός βωμός προς τιμή του Αμφιαράου. Ο πρώτος αυτός βωμός πρέπει να ιδρύθηκε γύρω στο 430π.Χ.
Θέατρο Βωμού:
Για να μπορούν οι προσκυνητές να παρακολουθούν τις θυσίες που γίνονταν πάνω στο Βωμό, διαμορφώθηκε ένας αμφιθεατρικός χώρος με βαθμίδες. Τρεις από αυτές σώζονται μέχρι σήμερα, στο βόρειο τμήμα του Βωμού. Το κτίσμα αυτό ονομάστηκε θέατρο του Βωμού.
Μικρός Ναός:
Στις αρχές του 4ου αιώνα κτίζεται και ο πρώτος μικρός ναός, προς τιμή του Αμφιάραου. Σήμερα διακρίνεται το βάθρο του Σερουϊλου του Ισαυρικού και από δύο άλλα βάθρα, που δεν έχουν αναγνωρισθεί ακόμη. Ο ναός ήταν «εν παραστάσει», δηλαδή με δύο κίονες ανάμεσα στις δύο παραστάδες. Ήταν ένας απλός ναός διαστάσεων 5,5×4μ. Πίσω από το μικρό ναό υπήρχε αναλημματικός τοίχος στο οποίο στηριζόταν μια στοά, που χρησίμευε στις αρχές του 4ου αιώνα σαν εγκοιμητήριο των ασθενών. Τα πεπαλαιωμένα αυτά κτίσματα αντικαταστάθηκαν τον 4ο αιώνα από νεότερα, μεγαλύτερα και μεγαλοπρεπέστερα.
Ο Μεγάλος Ναός:
'Ηταν ένα από τα νεότερα και επιβλητικότερα κτίσματα. Κτίστηκε νοτιανατολικά του μικρού ναού και νοτιοδυτικά του Βωμού. Ο ναός αυτός ήταν πρόστυλος-εξάστυλος, δηλαδή είχε μία σειρά από έξι κίονες στο μπροστινό μέρος. Η βάση του έχει μήκος 28,16μ. και πλάτος 14μ. Το νοτιοανατολικό τμήμα του ναού και το κρηπίδωμα έχει παρασυρθεί από τα νερά του παραρρέοντος χειμάρρου.
Η Μεγάλη Στοά:
Συγχρόνως με το μεγάλο ναό κτίστηκε και η νέα μεγάλη στοά βορειοανατολικά της παλαιάς. Ήταν ένα λαμπρό και επιβλητικό κτίσμα. Η στοά χωρίζονταν σε τρία τμήματα. Τα δύο άκρα της στοάς χωρίστηκαν από το μεσαίο τμήμα της και αποτέλεσαν τα εγκοιμητήρια των ασθενών. Το δυτικό για τις γυναίκες και το ανατολικό για τους άνδρες. Τα εγκοιμητήρια χωρίζονται από το μεσαίο τμήμα της στοάς με δύο ιωνικούς κίονες το καθένα. Τα κενά μεταξύ των κιόνων καλύπτουν, τα ακραία προς τους τοίχους, ώστε να μην μπορούν αυτοί που βρίσκονταν στη στοά να δουν στο εσωτερικό των εγκοιμητηρίων. Η είσοδος καλύπτονταν με ένα δίφυλλο παραπέτασμα, το οποίο στηριζόταν στους κίονες και ανοιγόκλεινε. Στο εσωτερικό των εγκοιμητηρίων υπήρχαν μαρμάρινα έδρανα και τραπέζια. Στα εγκοιμητήρια κοιμόνταν ασθενείς και αυτοί που είχαν έλθει για να ζητήσουν χρησμό για κάποια προβλήματά τους.
Τα Αναθηματικά Βάθρα:
Στο χώρο που δημιουργήθηκε από την κατεδάφιση της παλαιάς στοάς και του πρώτου μικρού ναού στήθηκαν τα αναθηματικά βάθρα στα οποία τοποθετούνταν τα αγάλματα των τιμώμενων προσώπων χορηγών των Αμφιαραείων ευεργετών της πόλης και του ιερού οι οποίοι είχαν προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στο Δήμο καθώς και ξένων ευεργετών του Δήμου η του Αμφιαραείου.Από τα βάθρα αυτά τα 25 έχουν αναγνωρισθεί από τις επιγραφές που φέρουν.
Το Θέατρο:
Το θέατρο είναι το νεότερο και ωραιότερο κτίσμα του ιερού . Απαραίτητο για την πνευματική καλλιέργεια και την ψυχαγωγία των επισκεπτών του ιερού αλλά και για την ολοκλήρωση του κύκλου των εκδηλώσεων των μικρών και μεγάλων Αμφιαραείων , που εκτός από τις θρησκευτικές τελετές ,περιλάμβανε και θεατρικές παραστάσεις .
Το Κοσμικό Τμήμα του Αμφιαραείου:
Στη δεξιά πλευρά της χαράδρας βρισκόταν το κοσμικό τμήμα του ιερού, με δρόμους και πλήθος κτισμάτων, στα οποία έμεναν οι συνοδοί των ασθενών, οι προσκυνητές , οι θεατές, οι αθλητές, το προσωπικό του ιερού κ.λ.π Μεταξύ των κτισμάτων υπήρχαν ξενώνες, καπηλειά, καταστήματα πώλησης διαφόρων ειδών, εργαστήρια κατασκευής αφιερωμάτων, επισκευής υποδημάτων, ενδυμάτων, ειδική υπηρεσία για τον έλεγχο της αγοράς και την τήρησης της τάξης, κατοικίες του προσωπικού του ιερού κ.λ.π. Η Κεντρική οδός λεγόταν Πομπική, γιατί αυτήν ακολουθούσε η πομπή των Αμφιαραείων. Στο ανατολικό τμήμα αντικρίζει κανείς ερείπια ενός ξενώνα. Αυτός έχει τέσσερις κίονες στη πρόσοψη, μια κεντρική αυλή και γύρω από την αυλή δωμάτια. Προχωρώντας αντικρίζει δεξιά κανείς τα ερείπια της αγοράς, που είναι ένα κτήριο τετράγωνο με κιονοστοιχίες.Η αγορά διέθετε τρία πηγάδια, δύο εντός του κτηρίου, στη βορινή πλευρά της αυλής και ένα εκτός και μια δεξαμενή. Στην ανατολική πλευρά της αγοράς βρίσκεται ένα παραλληλόγραμμο κτήριο το οποίο φαίνεται ότι ήταν το αγορονομίο, το οποίο ήταν υπεύθυνο για την λειτουργεί της αγοράς.
Στάδια και Ιππόδρομος:
Δυστυχώς μέχρι σήμερα, δεν έχουν βρεθεί ίχνη ούτε από το στάδιο, ούτε από το ιπποδρόμιο. Έχουν βρεθεί κάποια κείμενα των αρχαίων συγγραφέων όπου μιλούν για νικητές των γυμνικών και ιππικών αγώνων, το οποίο σημαίνει ότι υπήρχε στάδιο και ιππόδρομος. Το πιθανότερο σημείο του σταδίου είναι ο χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ της μεγάλης στοάς και της χαράδρας, η οποία χωρίζει την αριστερή πλευρά του ιερού χώρου από την δεξιά πλευρά του κοσμικού χώρου. Στις όχθες της χαράδρας θα υπήρχαν αναλημματικοί τοίχοι, οι οποίοι θα συγκρατούσαν από την μια πλευρά το στίβο του σταδίου και από την άλλη τα κτίσματα του κοσμικού συγκροτήματος του Αμφιαραείου. Ο χώρος της μεγάλης στοάς και του αναλημματικού τοίχου της χαράδρας πρέπει να ήταν χώρος του σταδίου.
Κλεψύδρα:
Αυτή ήταν ένα υδραυλικό ρολόι, το οποίο αποτελείτο από μια τετράπλευρη δεξαμενή, πού είχε βάθος 1,92μ. και πλάτος πλευρών 0,98Χ0,94μ. Γύρω από την δεξαμενή είναι υπόγεια, είχε διαμορφωθεί ένας τετράπλευρος περίβολος όπου κατέβαιναν οι επισκέπτες από μια πέτρινη σκάλα. Στην βορινή πλευρά της βάσης υπάρχει ένα χάλκινο κρουνό όπου έτρεχε με σταθερό ρυθμό το νερό. Καθώς άδειαζε η δεξαμενή, ένας δείκτης στο εσωτερικό του τοίχου της, έδειχνε την ώρα σύμφωνα με την στάθμη του νερού. Μπροστά στην κλεψύδρα υπήρχε μια γέφυρα που οδηγούσε στην απέναντι όχθη, όπου ήταν ο μεγάλος Βωμός που συνεχιζόταν προς τα δυτικά με ένα πλήθος κτισμάτων, όπου τα σημαντικότερα ήταν δύο καταγώγια. Διακρίνονται το καταγώγιο, το χειμερινό, το οποίο έχει σχήμα γάμα κεφαλαίου(Γ), με κιονοστοιχίες και στις δύο πτέρυγες του. Πίσω από τις κιονοστοιχίες υπήρχαν δωμάτια, τρία στην ανατολική πτέρυγα και ένδεκα στη βόρεια και τέλος άλλο ένα θερινό.
Τα Μικρά και Μεγάλα Αμφιαράα:
Κάθε ένα ή δύο χρόνια γινόταν στο αμφιαράειο τα μικρά αμφιαράα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες τα μικρά αμφιραά ήταν τοπική γιορτή και συμμετείχαν σε αυτά αθλητές και θεατές απο την γύρω περιοχή. Ομοίως με αυτή την γιορτή υπήρχαν και τα μεγάλα αμφιαράα, τα οποία αποτελούσαν πανελλήνιες γιορτές που διοργανόνωνταν κάθε 5 χρόνια. Σύμφωνα με τις πληροφορίες ήταν αγώνες στους οποίους λάμβαναν μέρος Έλληνες αθλητές, όχι μόνο απ την κυρίως Ελλάδα αλλά και από όλες τις Ελληνικές αποικίες της εποχής. Αργότερα κατά την Ρωμαική Αυτοκρατορία λάμβαναν μέρος και Ρωμαίοι Αθλητές. Για τον λόγο αυτό στη γιορτή αυτή προστέθηκε και η ονομασία (αμφιαράα και ρωμαία). Η γιορτή αυτή περιελάμβανε γυμναστικούς αγώνες, ιπικούς και καλλιτεχνικούς. Στους καλλιτεχνικούς συμπεριλαμβάνονταν θεατρικές παραστάσεις, μουσικοί διαγωνισμοί και απαγγελείες ποιημάτων. Τέλος οι νικητές βραβέυονταν και τα ονόματά τους γράφονταν σε αναμνηστικές στήλες
No comments:
Post a Comment